Haarlem

Station Haarlem is onderdeel van

Een verzameling van vijftig stations die een representatief beeld geeft van het gebouwenbezit van de Nederlandse Spoorwegen en ProRail. Het gaat om bijzondere gebouwen, stuk voor stuk met architectonisch unieke kenmerken, die de moeite waard zijn om te behouden. De uitraling van en aandacht voor De Collectie straalt ook af op alle andere Nederlandse stations, niet onderdeel van deze verzameling van vijftig

. Op basis van de afspraken tussen NS en ProRail is op dit station een cultuurhistorische

Een onderzoek waarmee de cultuurhistorische betekenis van een station en zijn omgeving inzichtelijk wordt gemaakt. Het dient voor de spoorse partijen als vertrekpunt voor verdere planvorming in en rond het station.

van toepassing. Lees onderstaand de algemene omschrijving van het station uit de publicatie

Een verzameling van vijftig stations die een representatief beeld geeft van het gebouwenbezit van de Nederlandse Spoorwegen en ProRail. Het gaat om bijzondere gebouwen, stuk voor stuk met architectonisch unieke kenmerken, die de moeite waard zijn om te behouden. De uitraling van en aandacht voor De Collectie straalt ook af op alle andere Nederlandse stations, niet onderdeel van deze verzameling van vijftig

van 2008.

Met de aanleg van de spoorlijn Amsterdam-Haarlem was de eerste spoorlijn in Nederland een feit. De eerste trein vertrok in 1839 van Amsterdam, via Halfweg naar Haarlem. In 1847 werd deze lijn uitgebreid naar Rotterdam Delftsche Poort, het huidige Rotterdam CS. Het houten stationnetje in Haarlem werd vanaf 1841 verscheidene malen vervangen en herbouwd. Het huidige station dateert uit 1906 en is ontworpen door D.A.N. Margadant.

Het station bestaat uit een apart ingangsgebouw en een apart uitgangsgebouw, met daartussen een luifel. Net als in Den Haag HS is de

Tot het spoorbaan behoren de rails en de direct omliggende infrastructuur van spoorsloten, hekwerk, schakelkasten, spoordijk, afschermingen en geluidsschermen. Ook reserveringen voor toekomstige ontwikkeling, rangeerterreinen en civiele kunstwerken worden tot de spoorbaan gerekend.

verhoogd en werd een deel van de voorzieningen ondergebracht op een perroneiland. Onder de grote overkapping zijn niet alleen de wachtkamers en de restauratie gelegen, maar ook een prachtig houten seinhuis. De stationsoverkapping is ontworpen door H.W.M. Werker en geldt als het hoogtepunt van zijn werk voor de Hollandsche IJzeren Spoorweg-Maatschappij. Aan het stationsontwerp is veel aandacht besteed. Het ingangsgebouw valt vanaf het stationsplein op door het grote halfronde venster boven de drie entreedeuren, reliëfs en de twee torens aan weerszijden van de entree. Links op gevel hangt een uurwerk. Gebruikelijker was het om de klok recht boven de entree aan de gevel te hangen. In het interieur is veel hout gebruikt, soms in de vorm van beeldsnijwerk. Diverse tegeltableaus geven de functie van de verschillende ruimtes aan, zoals de ‘Wachtkamer Eerste Klasse’. Een ander tegeltableau heeft een afbeelding van twee treinen met daaronder de tekst: ‘Aangeboden door de Bond van Gepensioneerden bij de Ned. Spoor- en tramwegen. Ter gelegenheid van het 100- jarig bestaan der Spoorwegen’. De tegeltableaus en het houten snijwerk zijn geïnspireerd op de art-nouveaustijl. Naast aparte wachtruimten voor de eerste, tweede en derde klasse kende het station vroeger ook een wachtruimte voor krankzinnigen, omdat in de omgeving van Haarlem veel inrichtingen stonden.

Station Haarlem is een station met veel bijzondere details in zowel het exterieur als interieur. Samen met station Deventer is het een van de best bewaard gebleven stationsensembles. Het stationsgebouw, de spoortunnels, de gebouwen op de perrons en de perronkap vormen een gesamtkunstwerk waarin zich de grandeur, de moderniteit en de grootsheid van het spoorwegbedrijf van een eeuw geleden laat weerspiegelen.