Station Den Haag HS is onderdeel van . Op basis van de afspraken tussen NS en ProRail is op dit station een cultuurhistorische van toepassing. Lees onderstaand de algemene omschrijving van het station uit de publicatie van 2008.
Kort na de voltooiing van het Centraal Station in Amsterdam kwam ook in Den Haag een bijzonder hoofdstation tot stand. Ditmaal ging het echter niet om het visitekaartje van de Staatsspoorwegen, maar van de Hollandsche IJzeren Spoorweg-Maatschappij. Tot op de dag van vandaag leeft de naam van deze maatschappij voort in de aanduiding Den Haag Hollands Spoor (HS). Voor de bouw van dit icoon moest het oorspronkelijke station uit 1843 wijken. De reden voor de vernieuwing van het station was de toename van het aantal reizigers. Ongetwijfeld zal bij de directie van de HIJSM hebben meegespeeld dat hun concurrent, de Nederlandsche Rhijnspoorweg Maatschappij (NRS), in 1870 een station in Den Haag had gebouwd.
De nieuwbouw van HS was een ontwerp van architect D.A.N. Margadant, een architect die vanaf zijn 21ste tot aan zijn pensionering in dienst was bij de HIJSM. Met de stationsarchitectuur slaagde de HIJSM er al vroeg in zich te onderscheiden van andere spoormaatschappijen. Na Den Haag HS ontwierp Margadant een reeks stations, onder meer voor Haarlem, Bloemendaal en Santpoort-Zuid. Station Hollands Spoor werd rijk versierd met ornamenten en reliëfs. Evenals Amsterdam Centraal kreeg het station een koninklijke wachtkamer. Een noviteit in Nederland was de verhoogde , waarbij de perrons via een tunnelstelsel ontsloten werden. Net zo innovatief was de introductie van een breed perroneiland, met ruimte voor de wachtkamers en de stationsrestauratie op het perron. De scherpe scheiding tussen het stationsgebouw met daarachter de wereld van de sporen en de perrons verdween; de klant werd als het ware vanaf de straat tot aan de trein begeleid. Na de opening van het station werd er positief op het station gereageerd, zo schreef Het Leeskabinet in 1891 in zijn juni-editie: ‘Den onvermijdelijken last van klimmen en dalen daargelaten, mag het station trotsch wezen op zijn goede verdeeling en gemakkelijke inrichting voor den reiziger. De reusachtige overkapping, de smaakvolle renaissance-stijl, de inrichting der verschillende vertrekken, alles overtuigt van overleg en smaak.’
Den Haag HS werd een aantal keren verbouwd om aan de eisen van eigentijds spoorvervoer te blijven voldoen. Het Bouwkundig Weekblad verwoordde deze permanente opgave in 1950 als volgt: ‘Eenmaal gebouwd is het station tot een statische grootheid geworden, terwijl zijn doel, het verkeer, een dynamisch karakter heeft en in de strijd van deze twee gesteldheden moet het gebouw het op de duur begeven.’ Bij herstelwerkzaamheden in 1989 ging de kapconstructie deels in vlammen op, maar werd ‘in stijl’ hersteld.